Renta zasługuje na oddzielne omówienie. Zgodnie z art. 444 § 2-3 k.c. „Jeżeli poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, może on żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty. Jeżeli w chwili wydania wyroku szkody nie da się dokładnie ustalić, poszkodowanemu może być przyznana renta tymczasowa”. Jak potwierdza jednolicie w tym względzie orzecznictwo Sądu Najwyższego, art. 444 § 2 k.c. reguluje trzy, oparte na różnych podstawach faktycznych, świadczenia rentowe: z tytułu utraty zdolności do zarobkowania, z tytułu zwiększenia się potrzeb poszkodowanego oraz z tytułu zmniejszenia się jego widoków powodzenia na przyszłość. Każda z wymienionych w tym przepisie podstaw świadczenia rentowego stanowi samoistną przesłankę jej zasądzenia
Roszczenie o rentę przysługuje zatem poszkodowanemu, jeżeli:
- całkowicie lub częściowo utracił on zdolność do pracy zarobkowej;
- zmniejszyły się jego widoki powodzenia na przyszłość;
- zwiększyły się jego potrzeby.
Często w praktyce zdarza się, że w skutek wypadków poszkodowany traci trwale (ale niekoniecznie nieodwracalnie) zdolność do pracy zarobkowej. W tego typu sytuacjach można domagać się ustalenia tzw. renty uzupełniającej. Jeżeli niezdolność do pracy zarobkowej można ustalić w miarę dokładnie np. na rok to renta uzupełniająca powinna być ograniczona do tego okresu. W krótszych przypadkach poszkodowany może wystąpić do zakładu ubezpieczeń z roszczeniem o pokrycie powstałej straty w postaci utraconego zarobku w ramach odszkodowania jednorazowo. Przy rozpatrywaniu roszczenia o rentę uzupełniającą należy przede wszystkim ustalić, w jakim zakresie poszkodowany rzeczywiście utraciła zdolność do wykonywania pracy zarobkowej. Oceny tej dokonuje się po zakończeniu leczenia, gdy możliwe jest określenie charakteru i faktycznego rozmiaru następstw oraz ich wpływu na możliwości dalszej pracy zawodowej poszkodowanego. Pomocna jest zwykle decyzja lekarza orzecznika ZUS, określająca czy stopień uszczerbku pozwoli na wykonywanie choćby częściowe pracy. W przypadku częściowej utraty zdolności do wykonywania pracy zawodowej poszkodowany może żądać przyznania renty uzupełniającej w takim stopniu w jakim utracił zdolność do jej wykonywania.
Pod pojęciem zmniejszenia widoków na przyszłość rozumieć należy ograniczenie możliwości osiągnięcia korzystnej sytuacji majątkowej w wyniku działań innych niż praca zarobkowa, np. zmniejszenie lub ograniczenie szansy odniesienia sukcesów sportowych albo naukowych, szansy zawarcia małżeństwa. Przesłance zmniejszenia widoków na przyszłość można starać się nadać samodzielne znaczenie uznając ją za podstawę zasądzenia renty za szkody przyszłe, np. uszczerbki poniesione przez małoletniego, który w chwili zdarzenia szkodzącego nie pracował.Możliwe jest też dochodzenie tzw. renty na zwiększone potrzeby, która stanowi szkodę przyszłą wyrażającą się w stale powtarzających się wydatkach, np. na prowadzenie stałego leczenia, wykonywania zabiegów, przeprowadzania kuracji i rehabilitacji dla osiągnięcia poprawy lub zapobieżenia pogorszeniu się stanu zdrowia poszkodowanego, specjalnego odżywiania, sprawowania opieki ze strony osób trzecich, itp. Powstanie konieczności ponoszenia dodatkowych wydatków powoduje, że sytuacja majątkowa poszkodowanego ulega pogorszeniu, nawet jeśli poszkodowany może kontynuować dotychczasową pracę zarobkową. Ponieważ celem przyznania renty jest osiągnięcie stanu, jaki istniałby gdyby zdarzenie szkodzące nie miało miejsca, powinna ona pokrywać koszty zwiększonych potrzeb poszkodowanego. Zasądzenie renty z tytułu zwiększenia się potrzeb poszkodowanego nie jest ograniczone do „aktualnych” potrzeb. Renta taka może być przyznana także na zaspokojenie potrzeb, które nie istnieją w chwili orzekania, ale powstaną w przyszłości np. kosztów dowozu do szkoły niepełnosprawnego dziecka, które w chwili orzekania nie jest jeszcze objęte obowiązkiem szkolnym.
Na koniec trzeba wspomnieć o możliwości kapitalizacji renty. Polega ona na zamianie przyszłych świadczeń rentowych na jednorazowo wypłacone odszkodowanie. Poszkodowany od razu otrzymuje zatem określoną sumę pieniężną, w zamian za co zrzeka się roszczeń o wypłatę renty w przyszłości. Podstawą prawną do kapitalizacji renty jest przepis art. 447 k.c., zgodnie z którym Sąd z ważnych powodów może na żądanie poszkodowanego przyznać mu zamiast renty lub jej części odszkodowanie jednorazowe. Dotyczy to w szczególności wypadku, gdy poszkodowany stał się inwalidą, a przyznanie jednorazowego odszkodowania ułatwi mu wykonywanie nowego zawodu. Kapitalizacja może nastąpić w formie ugody między poszkodowanym, a zakładem ubezpieczeń. Należy jednak pamiętać, że uzyskując kwotę kapitalizacji zrzeka się prawa do przyszłych rent, stąd trzeba przemyśleć możliwe rozwiązania oraz zadbać, by uzyskać jak najkorzystniejszą propozycję.
